Przestrzeń kościoła to miejsce sakralne, które kształtowało się od wieków, dostosowując wyglądem i wyposażeniem do zasad, architektury, teologii i potrzeb liturgicznych. Wnętrze świątyni stanowi nie tylko prezbiterium i nawa, ale także kruchta. W prezbiterium znajduje się ołtarz i tabernakulum – najważniejsze przedmioty, o głębokim znaczeniu. Co warto jeszcze wiedzieć o zaopatrzeniu kościoła?
W wyposażenie kościoła wchodzą nie tylko naczynia liturgiczne, niezbędne podczas odprawiania mszy świętej, ale także większe przedmioty, będące kluczowym dodatkiem każdej świątyni i spełniające określone funkcje.
Ołtarz – najważniejsze miejsce w kościele
To szczególny stół, na którym ofiara krzyżowa uobecnia się w sakramentalnych znakach Ciała i Krwi Pańskiej. Ołtarz jest symbolem Jezusa, stającego się dla wiernych pokarmem na życie wieczne. To szczególne miejsce uwielbienia i dziękczynienia. Każdy ołtarz zasadniczo składa się z mensy (blatu) i bazy (podstawy). Po II Soborze Watykańskim ołtarz stał się najważniejszym miejscem w kościele. Nie byłoby tabernakulum, gdzie przechowuje się Najświętszy Sakrament, gdyby nie ołtarz, na którym dokonuje się przeistoczenie. Podczas sparowania liturgii, przechodząc obok ołtarza, oddajemy mu cześć przez ukłon.
Tabernakulum – bezpieczne miejsce do przechowywania Ciała Pańskiego
Od XV wieku Najświętszy Sakrament zaczęto przechowywać w prezbiterium, w okolicy ołtarza, umieszczając je w tabernakulum. Współczesne przepisy liturgiczne mówią, że tabernakulum powinno być wykonane z trwałego i nieprzeźroczystego materiału oraz tak zabezpieczone, aby uniemożliwić profanację eucharystycznego chleba. W okolicy tabernakulum należy umieścić wieczną lampkę, które przypomina o obecności Chrystusa eucharystycznego.
Paschał – świeca Wigilii Paschalnej
Duża, bogato zdobiona świeca wielkanocna nazywana jest Paschałem. Jego symbolika ściśle jest związana z Wigilią Paschalną i obrzędem światła – odnosi się do misterium paschalnego Chrystusa dokonanego ostatecznie na krzyżu, dlatego na świecy znajduje się pięć gron w kształcie krzyża, które oznaczają rany Jezusa. Z kolei litery greckiego alfabetu A i Ω oznaczają nie tylko Chrystusa, który jest Początkiem i Końcem („Jam Alfa i Omega, Pierwszy i Ostatni, Początek i Koniec” Ap 22,13), ale także historię zbawienia od stworzenia świata do ponownego przyjścia Chrystusa na ziemię. Paschał stoi zawsze obok ołtarza.
Zacheuszki – krzyże i świeczniki apostolskie
Kolejnym wyposażeniem wnętrza każdej świątyni są tzw. zacheuszki – ich nazwa nawiązuje do Zacheusza, który w swoim domu przyjął Jezusa. To mosiężne świeczniki, które umieszczane są na ścianie kościoła na pamiątkę jego konsekracji, czyli poświęcenia przez biskupa. Świeczniki mogą być płytką z krzyżykiem, zamontowaną w ścianie. Niekiedy zacheuszki są malowidłami ściennymi w formie małego równoramiennego krzyża. Często znak krzyża połączony jest ze świecznikiem i stanowi element wspólny.
Naczynia liturgiczne – przedmioty, bez których nie ma celebracji
Są niezbędne do odprawienia Mszy Świętej i wykorzystywane głównie w celu przechowywania hostii, wina czy wody – obowiązkowych elementów w trakcie odprawiania liturgii. Do naczyń liturgicznych zalicza się między innymi pateny, na których kładziona jest hostia, a także tacki stosowane podczas komunii. Kluczowy jest kielich mszalny na wino i wodę oraz puszki do przechowywania Najświętszego Sakramentu. W kościele nie może zabraknąć monstrancji przeznaczonej do wystawiania hostii, ampułek liturgicznych, kustodii i waskulum. Przedmioty liturgiczne powinny wyróżniać się trwałością i wytrzymałością oraz być wykonane ze szlachetnych kruszców. Dzięki temu godnie prezentują się podczas odprawiania mszy i podkreślają szacunek do Ciała Pańskiego.
W każdej świątyni znajduje się również sprzęt liturgiczny, np. obrusy ołtarzowe okrywające ołtarz w kościele, dzwonki, które są wykorzystywane zarówno podczas mszy, jak i procesji eucharystycznej, a także krzyże, figury i świece. W skład zaopatrzenia kościoła wchodzą też wszelkiego rodzaju ozdoby, dekoracje i kwiaty. Trudno bowiem wyobrazić sobie kościół bez szopki bożonarodzeniowej w czasie Wigilii czy też beż bukietu obok figury Matki Bożej.
Materiał partnera
