Jeśli już od dłuższego czasu bezskutecznie starasz się z partnerem o dziecko, to przyczyną tych problemów może być zespół policystycznych jajników. Sprawdź czym jest PCOS, dlaczego utrudnia zajście w ciążę i jak przebiega leczenie tej choroby?
Co to jest zespół policystycznych jajników?
Zespół policystycznych jajników (PCOS, polycystic ovary syndrome) jest najczęstszym zaburzeniem hormonalnym. Dotyka ono, w zależności od kryteriów diagnostycznych od 5 do 21% kobiet w wieku 15 – 44 lata, bez względu na styl życia, liczbę przebytych porodów, rasę, czy narodowość. Większość pacjentek dowiaduje się o tym, że choruje na PCOS w wieku 20-30 lat, kiedy to ma problemy z zajściem w ciążę. Zespół policystycznych jajników jest bowiem przyczyną ponad 70% niepłodności i braku owulacji oraz 85% wczesnych poronień. PCOS jest chorobą przewlekłą i nieuleczalną, w przypadku której stosuje się leczenie objawowe mające na celu poprawienie stanu klinicznego pacjentki i zapobieganie powikłaniom w przyszłości.
Zespół policystycznych jajników rozpoznany został po raz pierwszy w 1935 roku. Przy PCOS nieprawidłowe działanie hormonów uniemożliwia dojrzewanie komórki jajowej i pęknięcie pęcherzyka Graafa, a tym samym uwolnienie jej do jajowodu (co znacznie utrudnia zajście w ciążę). Gromadzące się w ten sposób, w jajniku niedojrzałe pęcherzyki tworzą liczne torbiele i cysty (stąd też nazwa choroby).
A jakie są przyczyny występowania PCOS? Otóż nadal nie są one dokładnie poznane. Przyjmuje się, że decydujące znaczenie dla pojawienia się zespołu mają czynniki genetyczne. Wpływ na występowanie choroby może mieć również szkodliwa dla organizmu chemia, którą przyjmujemy na co dzień w produktach spożywczych. Przykładem posłużyć mogą m.in. wszelkie konserwanty i substancje słodzące (takie jak np. syrop glukozowo-fruktozowy), czy hormony i sterydy zawarte w mięsie.
Jakie są objawy PCOS?
Istnieje duże zróżnicowanie dotyczące obrazu klinicznego PCOS, w zależności od tego, jaki jest stopień zaburzeń hormonalnych. Typowe objawy to:
- rzadkie, nieregularne miesiączki lub ich brak (choroba może także występować przy prawidłowych miesiączkach);
- długi czas trwania zespołu napięcia przedmiesiączkowego;
- nieuzasadnione tycie (zwłaszcza w talii);
- kłopoty z zajściem w ciążę, które wynikają głównie z rzadkich owulacji lub ich braku;
- poronienie – donoszenie ciąży u kobiet z tym zaburzeniem jest trudne;
- nasilony trądzik (na klatce piersiowej, plecach i twarzy);
- nadmierne owłosienie (hirsutyzm) na twarzy, plecach, udach i pośladkach;
- łysienie androgeniczne (męski wzór łysienia, np. zakola);
- nadmiar androgenów (hiperandrogenizm) potwierdzony badaniem laboratoryjnym;
- wielotorbielowate jajniki w obrazie USG;
- nadciśnienie;
- rogowacenie ciemne (plamki na skórze, od jasnobrązowych po ciemnobrązowe i czarne);
- podwyższony poziom cukru.
Należy również podkreślić, że PCOS, współistnieje często z innymi chorobami, takimi jak: cukrzyca typu II, choroby układu sercowo-naczyniowego, hiperprolaktynemia (nadmiar prolaktyny) i rak trzonu macicy
PCOS a niepłodność
Zespół policystycznych jajników jest jedną z najczęstszych przyczyn kobiecej niepłodności. Charakteryzuje się bowiem zwiększonym stężeniem androgenów (męskich hormonów płciowych), które są przyczyną zaburzeń hormonalnych, prowadzących do braku owulacji. U kobiet chorych na PCOS dochodzi również do zaburzenia prawidłowego rozwoju pęcherzyków jajnikowych, w których mieszczą się komórki jajowe. Niedojrzały pęcherzyk Graafa zamiast uwalniać komórkę jajową, obumiera tworząc cysty. Wszystko to jest przyczyną powstania cykli bezowulacyjnych, przez które zajście w ciążę jest ogromnym wyzwaniem.
Rozpoznanie PCOS, nie oznacza jednak, że niemożliwe jest naturalne poczęcie dziecka. Wszystko bowiem w dużej mierze zależy od rodzaju i stopnia zaburzeń. Łagodnie przebiegająca choroba, nie wymaga specjalistycznego leczenia i mimo rzadszych owulacji, kobieta ma duże szanse na zostanie mamą. Niekiedy wystarczy wyłącznie zmiana stylu życia, czyli wprowadzenie aktywności fizycznej i zdrowej diety bogatej w składniki odżywcze. Jednak kobiety cierpiące na cięższą postać PCOS wymagają farmakoterapii lub też zastosowania metod wspomaganego rozrodu, by spełnić swoje marzenie o macierzyństwie.
PCOS a zajście w ciążę
Terapia u kobiet planujących ciążę, zawsze rozpoczyna się od wprowadzenia zbilansowanej diety i aktywności fizycznej (spadek masy ciała o 10% może przywrócić prawidłową owulację nawet u połowy pacjentek). Gdy to z kolei nie przynosi oczekiwanych rezultatów, rozpoczyna się farmakologiczną stymulację jajeczkowania klomifenem. Owulację dzięki tej terapii udaje się przywrócić u ok. 60 – 80% (20% z nich zachodzi później w ciążę). Natomiast u kobiet, u których nie wystąpiła reakcja na stymulację jajeczkowania, podawane są gonadotropiny (zwiększają one jednak ryzyko ciąży mnogiej oraz hiperstymulacji jajników).
W przypadku, kiedy leczenie farmakologiczne nie przynosi efektów rozważane są alternatywne formy zajścia w ciążę. W pierwszej kolejności jest to zabieg inseminacji domacicznej, a następnie in vitro, które jest obecnie najbardziej zaawansowaną metodą leczenia PCOS. Zapłodnienie pozaustrojowe zaleca się parom, gdy inne sposoby leczenia niepłodności nie przyniosły skutku. Szanse na dziecko są tym większe, im szybciej kobieta zdecyduje się na leczenie, ponieważ zespół policystycznych jajników może nasilać się z wiekiem.
PCOS jest najczęściej rozpoznawaną przyczyną niepłodności wynikającą z braku owulacji. Jednak wcześnie rozpoznana choroba i odpowiednie leczenie, dają duże szans na zajście w ciążę.
Artykuł o PCOS został opracowany na podstawie informacji z m.in. https://www.klinikainvicta.pl/nieplodnosc-faq/zespol-policystycznych-jajnikow-objawy-leczenie-rokowania/
Materiał partnera zewnętrznego
