Jedną z największych zalet dializy otrzewnowej jest możliwość leczenia samodzielnie we własnym domu. Wykorzystuje się w tym celu dwie metody – ręczną wymianę płynów dializacyjnych i wymianę z zastosowaniem cyklera. Dializy otrzewnowe często wykonywane są u pacjentów z przeciwwskazaniami do hemodializy.
Zdrowe nerki pełnią w ludzkim organizmie bardzo ważną funkcję. Oczyszczają krew z toksyn i innych szkodliwych produktów przemiany materii oraz nadmiaru wody. Gdy narządy te nie są w stanie spełniać swojej roli, stosuje się leczenie nerkozastępcze. Jedną z metod tego leczenia jest dializa otrzewnowa.
Czym jest dializa otrzewnowa?
Dializa otrzewnowa polega na wykorzystaniu własnej jamy brzusznej pacjenta, w której krew jest oczyszczana za pomocą płynu dializacyjnego o specjalnym składzie. Metoda ta korzysta z niezwykłych właściwości otrzewnej – cienkiej błony pokrywającej organy wewnętrzne. Otrzewna jest przepuszczalna dla wody i różnych substancji. Dzięki temu płyn dializacyjny znajdujący się jamie brzusznej może jednocześnie „wchłaniać” szkodliwe produkty przemiany materii i dostarczać organizmowi substancje niezbędne do wyrównania kwasicy.
Podczas dializy otrzewnowej płyn dializacyjny wprowadzany jest do jamy brzusznej za pomocą cewnika. Tam pozostaje przez jakiś czas, po czym odprowadzany jest tą samą drogą poza organizm pacjenta. Metoda ta jest bezbolesna, wymaga jednak wcześniejszego odpowiedniego przygotowania.
Dializa otrzewnowa – kto może korzystać?
Leczenie dializami otrzewnowymi jest niewskazane dla pacjentów, u których występują następujące komplikacje:
- Przebyte niedawno operacje klatki piersiowej lub jamy brzusznej
- Duże, rozległe zrosty w jamie otrzewnowej
- Zwłóknienie błony otrzewnowej
- Kolostomia, nefrostomia
- Płyn w jamie opłucnej z przeciekiem do jamy brzusznej
Pozostali pacjenci w większości przypadków mogą być leczeni dializami otrzewnowymi. Decyzję podejmuje lekarz prowadzący. Tę metodę leczenia nerkozastępczego często wykorzystuje się u chorych, którzy z różnych przyczyn nie mogą być leczeni hemodializami.
Przygotowanie do dializy otrzewnowej
Aby do jamy brzusznej pacjenta mógł zostać wszczepiony cewnik – cienka silikonowa rurka o długości około 30 cm – konieczne jest chirurgiczne wytworzenie dostępu. W tym celu najczęściej wykorzystuje się metodę laparoskopową. Rzadziej lekarz decyduje się na otwarcie jamy brzusznej. Pod skórą cewnik wyposażony jest w specjalne mufki, które mocują go do ściany jamy otrzewnowej. Dzięki temu pacjent nie musi obawiać się, iż wszczepiony cewnik wypadnie.
Takie przygotowanie do dializy otrzewnowej trzeba zaplanować odpowiednio wcześniej – minimum miesiąc przed pierwszym zabiegiem. W tym czasie mufki cewnika obrastają tkanką – zapewnia mu to stabilność. Nawet przypadkowo pociągnięty cewnik nie uszkodzi się ani nie wypadnie.
Jakie są metody dializy otrzewnowej?
W przeciwieństwie do hemodializy, dializa otrzewnowa może być wykonywana zarówno w stacji dializ, jak i w domu pacjenta. Wykorzystuje się do tego dwie metody, nazywane w skrócie dializami CADO i ADO. Obie tak samo skuteczne, różnią się zastosowaniem (bądź nie) specjalistycznej aparatury.
CADO, czyli Ciągła Ambulatoryjna Dializa Otrzewnowa obejmuje 4-5 wymian, z czego większość wykonywana jest w ciągu dnia. Metoda ta nie wymaga zastosowania żadnych urządzeń – płyn dializacyjny wymienia się ręcznie poprzez podłączenie plastikowego woreczka, w którym się znajduje, do cewnika dializacyjnego. Po około 30 minutach do cewnika podłącza się pusty pojemnik, do którego spływa zużyty dializat.
ADO, czyli Automatyczna Dializa Otrzewnowa to najczęściej jedna, długa dializa wykonywana w nocy podczas snu pacjenta. Technika ta wymaga zastosowania specjalistycznego urządzenia zwanego cyklerem, bo którego podłącza się cewnik. Nocna dializa otrzewnowa metodą ADO trwa 8-10 godzin. Po upływie tego czasu chory wyłącza urządzenie i może rozpocząć dzień. Dializy nocne to ogromna wygoda – pacjent może swobodnie układać swoje plany, bez konieczności ustalania harmonogramu dziennych wymian.
Niezależnie od metody, jaką wykonywane są dializy otrzewnowe, pacjenci leczeni w warunkach domowych muszą regularnie stawiać się w ośrodku dializ na kontrolę i profilaktyczne badania.
Materiał partnera zewnętrznego
